FIRÇA ÇALISI

FIRÇA ÇALISI

LATİNCE ADI: CALLISTEMON CITRINUS

ANA VATANI: GÜNEY DOĞU AVUSTRALYA


Fırça Çalısı, Kaptan James Cook ve Botanist Joseph Banks tarafından 1770 yılında Avustralya’nın bugünkü Sydney şehri yakınlarındaki Botany Bay bölgesinden bir fidan olarak İngiltere’ye getirilmiştir. İlk olarak 1794 yılında Botanical Magazine isimli botanik dergisinde botanist William Curtis tarafından Metrosideros Citrina adıyla anlatılmıştır.

Hem Bilimsel yayın anlamında, hem de nihai ismine kavuşması ise 1802 yılında Fransız botanist George Louis Marie Dumont de Courset tarafından yayınlanmış olan Le Botaniste Cultivateur kitabında gerçekleşmiştir. Dumont de Courset bu kitabında fırça çalısını Antoine Laurent de Jusiueu’nun 1789 tarihli Genera Plantarum isimli kitabındaki bitkileri sınıflandırma metotlarına dayanarak çiçek açan bitkiler sınıfına almış ve adını Callistemon Citrinus olarak koymuştur. Bu metod daha sonralarında Jusiueu metodu olarak kayıtlara geçmiştir.

Anavatanı Avustralya’da ise hem yerli Aborjin halkının folklorunda, hem de fırçayı andıran kıpkırmızı çiçeklerinin Avrupa’dan gelen göçmenlerin iklim koşullarına bağlı olarak yeniden gelişen ılık ve karsız Noel geleneklerinde önemli bir yeri vardır.

Aborijin folklorunda güneşin her sabah yeniden doğuşu Fırça Çalısı ve Kookaburra kuşuna bağlıdır. Kookaburra her ne kadar bir kuş olsa da, aynı zamanda Aborjin mitolojisinde güneş tanrısının adı, hatta bu ritüeldeki yansımasıdır. Kookaburra her sabah Fırça Çalısının dallarına konarak şakacı bir insanın kıkırdayarak gülmesini andıran ötmesiyle gökyüzü insanlarını dünyayı ısıtan büyük ateşi yakmaları için uyandırır. Aborjinler Fırça Çalısı içindeki tatlı nektarı çiçeklerini su içinde bekleterek elde ettikleri aromalı suyu hem tatlı bir içecek, hem de hastalıklara karşı ilaç olarak kullanırlar.

Avustralya’ya Avrupa’dan gelen göçmenler ise kar yağışı ve çam ağacı olmayan Avustralya Noel geleneklerine, çam ağacına alternatif olarak Fırça Çalısını eklemişlerdir. Bunun sebepleri arasında Avrupa Noellerinin iki ana rengi olan çam ağacının yeşili ve çobanpüskülü nün kırmızı renklerini aynı anda barındırıyor olmasından olduğu düşünülür.

20.Yüzyıl başlarında ise Avustralya’da hem kendi aralarında, hem de Avrupa’daki akrabalarına üzerinde gagasında bir fırça çalısı çiçeği tutan Kookaburra kuşlu Noel tebrik kartları göndermek yaygınlaşarak, Avustralya’nın milli Noel kutlama sembolü haline gelmiştir.